حفرههای مرگ زیر پای اصفهان؛درمان سرطان زمین معطل بروکراسی است
تاریخ انتشار: ۲۱ خرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۹۵۲۰۶۶
تین نیوز
زیر پوست ۲۴ هزار هکتاری شهر اصفهان خالی شده و هر روز زمین در گوشهای از این شهر دهان باز میکند و حفرهای پدیدار میشود.
به گزارش تین نیوز به نقل از مهر، چرخ اتوبوس واحد شهرداری اصفهان در فروچالهای در خیابان نظر فرورفت، فضای سبز پل غدیر فرونشست، بزرگراه آقابابایی ریزش کرد؛ اینها تیتر حوادثی است که در فاصله ۱۰ روز در شهر اصفهان رخ داد که در مورد آخر یک حفره به ظاهر کوچک، گودالی با عمق ۱۲ متر و طول ۱۰ متر بود که به مدت ۶۰ ساعت بزرگراهی را بست.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور طی سه سال گذشته بارها هشدار داد که دشت اصفهان- برخوار که شهر اصفهان در آن واقع شده پرمخاطرهترین منطقه در میان ۶۰۹ دشت کشور و نماد فرونشست ایران است.
بر پایه مطالعات این سازمان ۱۴۵ هزار هکتار در محدوده شهر اصفهان و شهرهای اطراف آن (دشت اصفهان-برخوار) درگیر فرونشست است که نرخ نشست ۳۵۰۰ هکتار آن بالای ۱۰ سانتیمتر در سال برآورد میشود. بالاترین نرخ فرونشست شهر اصفهان ۱۸.۵ سانتیمتر در سال بوده اما کارشناسان از این حیث فرونشست اصفهان را پر مخاطره میدانند که دامنه آن به درون منطقه شهری و جمعیتی و زیرساختی و تاسیساتی کشیده شده است. بررسیها نشان میدهد که ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار نفر در زون فرونشست اصفهان زندگی میکنند.
در حوادث ۱۰ روز اخیر و همچنین موارد مشابهی که تقریباً هر هفته طی ۲ سال گذشته اتفاق افتاده مسئولان استان اصفهان دلیل این حوادث را فرسودگی شبکه آب و فاضلاب این شهر عنوان میکنند اما علی بیت الهی مدیر بخش زلزله شناسی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی که مطالعات پهنه فرونشست شهر و استان اصفهان را انجام داده است میگوید که این فروریزشها و فروچالهها در سطح شهر اصفهان که به وفور رخ میدهد و شاید بسیاری هم رسانهای نمیشود، متولیان در توجیه این حوادث اعلام میکنند فرسودگی لولهها و آب شستگی ناشی از نشت آب از لولهها موجب این فروچاله ها میشود اما نکته این است که بسیاری از کلانشهرهای ما نیز لولههای فرسوده دارند و حتی در شهر تهران قدمت لولههای آب به مراتب بیشتر از شهر اصفهان است. چطور این لولهها فقط در اصفهان دچار گسیختگی و موجب فروریزش میشوند؟ دلیل گسیختگی لولهها آیا نمیتواند فرونشست زمین باشد؟
وی ادامه میدهد: فرونشست زمین در زیرساختهای طولی مانند لولههای آب و گاز، ریل قطار، باند فرودگاه و جادهها یک انحنای ایجاد میکند و در اثر این انحنا تنشی به لولهها وارد میشود و لولهها از مفاصل خود جدا میشوند و ممکن است آب شستگی هم ایجاد شود. بنابراین حتی این حوادث گسیختگی لولهها نیز بنظر میرسد مرتبط با فرونشست بوده و دلیل اصلی این حوادث فرونشست است.
مدیر بخش زلزله شناسی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی تصریح میکند: اگر اقدامی برای کاهش خطرات فرونشست زمین در اصفهان به طور ملموس و نه در حد حرف انجام نشود متأسفانه مطمئن باشید از این حوادث در اصفهان زیاد خواهیم دید حتی در نقاطی که لوله آبی هم نباشد کمااینکه ما در ضلع مجاور ورزشگاه نقش جهان که آنجا دیگر لوله آبی نبود شکافهای فرونشست را مستندنگاری کردیم.
بیتالهی میافزاید: نباید سعی کنیم که این واقعیت انکار ناپذیر را مخفی کنیم بلکه باید تلاش کنیم اقداماتی با هدف کاهش این خطر در کلانشهر تاریخی کشور انجام دهیم.
وی با اشاره به اینکه مطالعات وضعیت فرونشست اصفهان را در ۱۶۵ صفحه و ۸۸ نقشه تهیه و به مسئولان استانی و کشور ارائه دادیم، میگوید: طبق مطالعات ما در سمت غربی بزرگراه شهید آقابابایی که در روزهای اخیر حفرهای بزرگ در آن پدیدار شد، گرادیان نشست یا نشست نامتقارن در این ناحیه بشدت بالاست.
مدیر بخش زلزله شناسی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی میافزاید: محدوده ناحیه بزرگتری به نام خوراسگان و مناطق ۱۰، ۹ و ۲ و مناطق شمالی شهر اصفهان تا حبیب آباد و دولت آباد بشدت در معرض خطر فرونشست هستند بطوری که برآوردها نشان میدهد بالغ بر ۳۵۰ مسجد و ۳۸۰ مرکز آموزشی اعم از مدارس و دانشگاهها در چنین زونهایی واقع است.
بیتالهی تصریح میکند: بناهای تاریخی گرانبهای کشور که در این مناطق شهر اصفهان قرار دارند به طور روزمره در معرض خطر هستند و آثار این خطر صورت ترک خوردگی و آسیب دیدگیها در ساختمانهای قدیمی مشاهده میشود و اگر پلهای تاریخی و مساجد این شهر آسیب ببیند حتی دیگر ارزش فرهنگی آنها از بین میرود و این بناها نمیتوان دوباره ساخت.
پدیده فرونشست قابل کنترل استوی با بیان اینکه پدیده فرونشست قابل کنترل است، اضافه میکند: نرخ فرونشست سالانه دشت توکیو ژاپن تا چند سال پیش تقریباً مانند اصفهان بود عددی حدود ۱۲ سانتیمتر در سال نشست زمین داشت اما با اجرای یک برنامه جدی، نرخ فرونشست این دشت اکنون به صفر رسیده است. بنابراین تجربیات جهانی نشان میدهد این پدیده قابل کنترل است و در اصفهان نیز میشود انجام داد زیرا جمعیتی بالغ بر ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار نفر در این پهنههای فرونشست در شهر اصفهان و مراکز جمعیتی اطراف زندگی میکنند و جمعیت نمیتواند به جای دیگر منتقل شود و لازم است که در راستای کاهش این پدیده اقدامات جدی صورت گیرد.
برغم هشدارهای کارشناسان و متخصصان درباره وضعیت بحرانی فرونشست شهر اصفهان اما طی ۲ سال گذشته هیچ اقدام مؤثری برای کنترل و کاهش نرخ فرونشست این دشت در سطح استان انجام نشده است. آنطور که وحید مهدویان معاون شهرسازی و معماری شهرداری اصفهان میگوید این مسئله اکنون درگیر بوروکراسی اداری شده و انسجام کافی بین دستگاهها نیست در حالی که نیاز است مرجع قانونی یعنی اداره کل راه و شهرسازی استان طبق بند ض ماده ۱۴ قانون مدیریت بحران با نتایج مطالعات انجام شده میبایست بین دستگاهها تقسیم وظایف کند؛ برای مثال اداره آب میتواند برای پر کردن چاههای آب و احیای مادیهایی که به مرکز شهر منتهی میشوند، اقدام کند.
میدانیم کدام نقاط شهر و کدام ساختمانهای اصفهان در معرض فرونشست استوی میافزاید: در شهرداری اصفهان میدانیم کدام نقاط شهر و کدام ساختمانهای تاریخی و نوساز در معرض فرونشست است، مکاتبات آن را نیز با فرمانداری و اداره کل راه و شهرسازی انجام دادیم اما چون مسئول مستقیم این مسئله شهرداری نیست به نوعی خیلی نتوانستیم به جواب برسیم و در این میان مردم متضرر میشوند.
در این باره نیز مدیر بخش زلزله شناسی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی میگوید: پس از جلسات، مطالعات و بررسیهای مختلف ما به ۲۲ طرح و راهکار رسیدیم که اگر انجام شود همان سال آتی اثرات مثبتش را در اصفهان خواهیم دید.
بیتالهی میافزاید: این طرحها بطور خلاصه در زمینه کنترل مصارف آب، نوع آبیاری فضای سبز، نصب کنتورهای هوشمند و هم جریان حداقلی زاینده رود با هدف کاهش خطر فرونشست زمین و کنترل برداشتهای بی رویه و بی منطق آب در بالادست زاینده رود است که باعث افزایش مساحت باغات متعدد در دامنههای بسیار پرشیب شده که واقعاً ارزش اقتصادی آنها به اندازه یک اثر تاریخی اصفهان نیست.
وی میگوید: تمامی راهکارهای کنترل فرونشست اصفهان به صورت طرح تهیه و برای شروع آن اعتباری دیده شد و قول مساعد دادند که این کار را انجام دهند اما متأسفانه یک طرح از آن ۲۲ طرح حتی کم هزینه ترین آن صورت اجرایی به خود نگرفت.
۶۰ میلیارد اعتبار مصوب برای مقابله با فرونشست به اصفهان تخصیص یابددر همین ارتباط منصور شیشه فروش مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان به خبرنگار مهر میگوید: سال گذشته در جلسه کمیته فرونشست کشور که در اصفهان برگزار شد با توجه به مطالعات سازمان زمینشناسی و همچنین مطالعات مرکز تحقیقات وزارت راه و شهرسازی مقرر شد ۶۰ میلیارد تومان به استان اصفهان برای اجرای بخشی از راهکارهای کنترل فرونشست اختصاص یابد و اکنون از سازمان برنامه و بودجه کشور درخواست داریم نسبت به تأمین این اعتبار اقدام کنند.
وی با بیان اینکه این مطالعات بر احیای رودخانه زاینده رود و جبران کسری منابع آب زیرزمینی استان نیز تاکید دارد، میافزاید: فرونشست اصفهان مسئله ملی است و نیاز است که ستاد ملی احیای رودخانه زایندهرود تشکیل و برای تالاب گاوخونی برنامه احیایی مشابه دریاچه ارومیه عملیاتی شود.
شیشه فروش میگوید: ما تأثیر فرونشست زمین بر تسریع فرآیند حوادث شبکه آب و فاضلاب را رد نمیکنیم و لازم است مطالعاتی روی این حوادث انجام شود ضمن اینکه از وزارت نیرو درخواست دادیم اعتباراتی برای بازسازی شبکههای فرسوده آب و فاضلاب تخصیص دهد.
فرونشست اصفهان ۵ سال دیگر بحرانی میشودمدیر بخش زلزله شناسی مرکز تحقیقات راه و شهرسازی در این رابطه میگوید: دوستان ما در اصفهان فکر میکنند همراه تاخیراتی که برای کنترل فرونشست دارند این پدیده هم منتظر میماند اما چنین نیست! فرونشست دائم العمر هم نیست در آینده مطمئن باشد بعد از پنج سال دیگر به حد بحرانی خواهد رسید زیرا فرونشست پدیدهای نیست که با این شرایط متوقف شود هر روز و هر لحظه در حد چند دهم میلیمتر فرونشست بصورت کاملاً پیوسته رخ میدهد آنوقت دوسه سال است که منتظر هستیم که کاری انجام شود و متأسفانه همه در حد صحبت بوده و در عمل متأسفانه اقدام جدی ندیدیم.
بیت الهی اظهار میکند: با توجه به بارشهای که امسال در حوضه زاینده رود شاهد بودیم انتظارم این بود با توجه به اطلاع رسانیهای مختلف در زمینه خطر فرونشست دبی حداقلی در سطح زاینده رود جریان دائمی پیدا کند و این مقدور و قابل انجام بود اما متأسفانه با آن حالت منقطع بودن و اثرات شگرف آن بر تشدید فرونشست را شاهد هستیم.
وی با بیان اینکه در کنترل دبی استحصالی چاههای پرمصرف پیشرفت خاصی در نصب کنتورها ندیدیم، تصریح میکند: اصلاح الگوی کشاورزی طی این دو سال میتوانست به کاهش بحران فرونشست اصفهان کمک کند اما متأسفانه اقدامی نشده است و باید بدانیم که با این ضرب آهنگ و شیوه، فرونشست منتظر ما نخواهد بود و اگر به مرحله حدی برسد آن زمان هر اقدامی شود بی نتیجه خواهد بود.
لزوم انجام ملاحظات برای برداشت آب در بخش کشاورزی و صنعت در اصفهانهمچنین محمد درویش کنشگر محیطزیست میگوید: ۲ سال پیش مهمترین درخواست ما این بود که به سرعت هرنوع بارگذاری جدید بر روی حوضه آبخیز زاینده رود متوقف شود و به سمتی حرکت کنیم که تمام چاههای غیر مجاز پلمب شده و چاههای مجاز با کنتور هوشمند باشد و اجازه برداشت غیر مجاز از چاههای مجاز داده نشود. هر نوع کشت آب بر بخصوص زراعت چوب و کشتهای پرمصرف از جمله جالیزها و برنج متوقف شود شود.
این کنشگر محیطزیست میافزاید: در حوزه صنعت نیز لازم است همه طرحهای توسعه صنایع آب بر با رعایت ملاحظات زیست محیطی به سواحل خلیج فارس و عمان منتقل شود و فقط اجاره توسعههای مبتنی بر کسب و کارهای سبز در اصفهان داده شود و برویم به سمت استحصال انرژی خورشیدی و بادی تقویت و زیرساختهای گردشگری با حمایت از شهرک سلامت در اصفهان و نیز با حمایت از صنایع هایتک و استارتاپها بتوانیم برای یک دوره ۱۰ ساله تعادل بخشی سفرههای آب زیرزمینی را به دشت اصفهان- دولت آباد- برخوار بازگردانیم.
درویش با بیان اینکه متأسفانه هیچکدام از این مطالبات انجام نشده و است، خاطرنشان میکند: فکر میکنند میتوانند فقط با نمایش شرایط بحرانی فرونشست در اصفهان مقاومت را بشکنند و بتوانند مثلاً طرحهای انتقال آب بهشت آباد، خرسان و کوهرنگ سه را اجرا کنند ولی همه اینها مسکن است و درمان درد اصفهان نیست و با توجه به وضعیت گرمایش زمین و تغییر اقلیم ما شاهد کاهش محسوس یخچالها در شاهان کوه و حتی زرد کوه هستیم.
این کنشگر محیطزیست میافزاید: حتی به تونل کوهرنگ یک و دو و چشمه لنگان و خدنگستان نیز هیچ امیدی وجود ندارد که تا ۱۰ سال همین آبی که الان منتقل میکنند را از سرشاخههای دز و کارون باز هم به زاینده رود انتقال دهند. و این در حالی است که علاوه بر اینها شاهد دو طرح انتقال آب دیگر به نام گلاب به سمت نطنز و کاشان و دیگری بن بروجن به سمت چهارمحال و بختیاری از زایندهرود هستیم.
درویش میگوید: جریان حداقلی و دائمی زایندهرود در اصفهان شدت خطر فرونشست را کاهش میدهد و اگر بتوانیم جریان دائمی زاینده رود را برقرار و آب را در گاوخونی جاری کنیم علاوه بر مهار بحران میتوانیم چشمههای گردوخاک در شرق اصفهان را مهار کنیم. خطرات جریانات مونسون در همین تابستان با توجه به خشکی گاوخونی خیلی شدید خواهد بود و ممکن است طی روزهایی در شرق تا خود شهر اصفهان در اثر گردوخاک هوا تیره و تار شود که مجبور باشند مثل اهواز چراغها را روشن کند و اگر همچنان حقابه ۱۷۶ میلیون مترمکعبی گاوخونی را به بهای توسعه کشاورزی و صنعت تخصیص ندهند همه بخشها بویژه کشاورزی و صنعت نیز دچار بحران جدی خواهند شد.
به گزارش مهر، ۲ سال از هشدارهای جدی درباره فرونشست دشت اصفهان- برخوار و سایر دشتهای استان گذشت و این در حالی است که کارشناسان تاکید داشتند برای کنترل پیشروی فرونشست در دشت اصفهان- برخوار حتی یک روز هم دیر است.
۲۲ راهکار برای کنترل فرونشست اصفهان در حالی بر زمین مانده و معطل بروکراسیهای اداری است که این سرطان بدخیم زیر پای اصفهان را خالی کرده است از یک سو نه تنها اقدام ویژهای برای مسدود کردن چاههای غیرمجاز و کنترل برداشت چاههای مجاز نشده که شاهد بهرهبرداری از چاههای آب شهر اصفهان برای تأمین آب شرب شهری در فصول گرم هستیم. از سوی دیگر در زمینه کشتهای آب بر الگوی کشتی که تدوین شده اجرایی نمیشود و نظارتی وجود ندارد. به نظر میرسد شهر اصفهان برای جبران بیش از سه میلیارد مترمکعب کسری آبخوان خود هزار راه نرفته دارد اما مسئولان تنها راه نجات را در طرحهای انتقال آبی میبینند که زمینهساز تحمیل جمعیت و مصارف بیشتر و تکرار چرخهای معیوب است.
منبع: تین نیوز
کلیدواژه: روز زمین فضای سبز مسجد معماری بوروکراسی مدیریت بحران استانداری اصفهان وزارت راه و شهرسازی سازمان برنامه و بودجه دریاچه ارومیه عمان انرژی خورشیدی چهارمحال و بختیاری خشکسالی فرونشست زمین بحران آب فرونشست اصفهان فرونشست اصفهان مسکن و شهرسازی کنترل فرونشست راه و شهرسازی فرونشست زمین نرخ فرونشست خطر فرونشست برای کنترل شهر اصفهان دشت اصفهان زاینده رود سال گذشته نشست زمین بیت الهی لوله ها طرح ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.tinn.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «تین نیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۹۵۲۰۶۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
سند بسیار مهم درباره سفرههای آب زیرزمینی؛ چرا همه سکوت کردهاند؟!
فرارو- خطر فرونشست زمین در برخی از نقاط کشور، مدتهاست مورد توجه کارشناسان حوزه محیط زیست قرار گرفته؛ خطری که هر چند وقت یکبار و با شنیدن اخبار فرونشست زمین در نقاط مختلف کشور، منجر به افزایش نگرانیها میشود. علی بیت اللهی رئیس مرکز زمینشناسی مرکز تحقیقات راه مسکن و شهرسازی اخیرا در این باره گفته است: «با توجه به توسعه پهنههای فرونشستی زمین در کشور و فروافتادن خودروها به درون شکافها و فیشرهای فرونشستی (در چند مورد)، نصب علائم هشدار دهنده، در زونهای پرخطر فرونشست زمین، ضروری است.»
به گزارش فرارو، بیت اللهی در اظهار نظر دیگری نیز گفته است: «یک مطالعه جهانی درخصوص نرخ فرونشست زمین در کشورهای مختلف انجام شده و نشان میدهد حدود ٣ تا ۵ درصد پهنههای فرونشستی زمین در کل دنیا دارای نرخ فرونشست بین ١٠ تا ١۵ سانتیمتر است. یعنی فرونشست و پهنه فرونشستی که نرخ بالای ١٠ تا ١۵ سانتیمتر داشته باشند، در دنیا به ندرت دیده میشود و نرخ فرونشست عمده پهنهها زیر ١٠ سانتیمتر است. اما در ایران نرخ فرونشست در این پهنهها به بالای ١۵ سانتیمتر میرسد.»
بر اساس آمارهای رسمی کشور، نرخ فرونشست در برخی از نواحی استان کرمان به ۴٠ سانتیمتر میرسد و در جنوب استان البرز و در نزدیکی پایتخت نرخ فرونشست بالای ٣٠ سانتیمتر در سال است. همچنین در برخی از نواحی استان اصفهان نرخ فرونشست به بیش از ١۵ سانتیمتر در سال میرسد. در جنوب تهران نرخ فرونشست بالای ٢٠ سانتیمتر در سال ثبت شده و برخی از نواحی ورامین نرخ فرونشست بالای ٢٠ سانتیمتر در سال دارد. اغلب کارشناسان معتقدند خشکسالی و برداشت بی رویه منابع آبی زیرزمینی در تشدید بحران فرونشست زمین در کشور، بی تاثیر نیست.
نگاهی به آمارهای جهانی نشان میدهد که هند و برخی از ایالات آمریکا و چین بالاترین نرخهای فرونشست جهان را دارند. اما مسئله این است که بین ایران و این کشورها تفاوتهایی وجود دارد. متاسفانه، پهنههای فرونشستی ایران محدود به مناطق خاصی نیست و در بسیاری از استانهای کشور توسعه یافته است. با توجه به این شرایط پرسشهایی مطرح است از جمله این که دولت برای مبارزه با بحران فرونشست زمین و کاهش آبهای زیرزمینی چه برنامهای دارد و آیا میتوان با برنامه ریزی، مانع از تشدید این بحران در کشور شد؟ محمد درویش پژوهشگر و فعال محیط زیست در گفتگو با فرارو به این پرسشها پاسخ داده است:
هیچ آبی در سفرههای آب زیرزمینی کشور باقی نماندهمحمد درویش به فرارو گفت: «بحران فرونشست زمین از ابتدای دهه ۱۳۸۰ در کشور جدی شد و نخستین هشدارها نیز در همین دوره توسط صاحبنظران مطرح شد. آنها هشدار میدادند که با این روند برداشت از سفرههای آب زیرزمینی، دیر یا زود با بحران فرونشست زمین و ایجاد فروچالهها و شکافها رو به رو خواهیم شد. اما متاسفانه هیچ توجهی به این هشدارها نشد واین وضعیت ادامه پیدا کرد تا رسیدیم به زمان فعلی. در گزارش سال ۲۰۰۵ سازمان زمین شناسی اعلام شد که در بخشهایی از تهران و در جنوب غربی پایتخت در دشت شهریار، تا ۳۶ سانتی متر در سال به شکل نقطهای شاهد فرونشست زمین هستیم، در معینآباد ورامین تا ۲۰ سانتی متر و در ابردژ ۲۵ سانتی متر، فرونشست داریم. همچنین در مناطق جنوب غربی استان البرز و در پایاب رودخانه فررود (مرز بین استانهای قزوین و البرز) و در بویین زهرا نیز شاهد شکافهایی بودیم. اکنون، از این گزارش نزدیک به ۲۰ سال گذشته است و پس از این گزارش، در سال ۲۰۱۰، سازمان زمین شناسی اعلام کرد که بخشهایی از استان فارس بین دشت جهرم و فسا به شکل نقطهای با میزان فرونشستی مواجه شده که حتی از ۳۰ سانتی متر هم گذشته و به ۵۴ سانتی متر در سال رسیده که بالاترین رکوردی است که در جهان ثبت شده بود.»
وی افزود: «اکنون، چنین فرونشستهایی در کشور ما رخ نمیدهد. یعنی رکوردها در حد ۵۴ سانتی متر و ۳۶ سانتی متر نیست. رکوردها کمتر شده، اما این خبر خوب و مثبتی نیست. دلیل این که رکوردها کمتر شده این است که اکنون آبی باقی نمانده که از زیر زمین کشیده شود و در اثر این حرکت، سطح زمین فرو برود. در حال حاضر کفگیر بسیاری از آبخوانها (سفرههای آب زیرزمینی) به ته دیگ خورده یا به زودی به ته دیگ میخورد. گزارشی که کمیته مقابله با خشکسالی در وزارت کشور منتشر کرده و ریاست آن بر عهده خانم بنفشه زهرایی است نشان میدهد که تا کمتر از ۱۰ سال دیگر بیش از ۲۰ درصد از آبخوانهای ما کاملا از آب تهی میشود و با بحران مهاجرتهای گسترده رو به رو خواهیم بود.»
صدای منتقدان در «سند امنیت غذایی کشور»این فعال محیط زیست در ادامه گفت: «به دلیل همین هشدارهای جدی، بیش از ۱۵۰ کارشناس، عالی رتبه کشور از سازمانهای مختلف از وزارت جهاد کشاورزی تا وزرات نیرو و سازمانهای مختلف دیگر گرد هم نشستند و سندی را تنظیم کردند که سال گذشته در اردیبهشت ماه توسط رئیس جمهور تصویب شد و در تیرماه طی مراسمی در ساختمان مشروطه و در حضور رئیس مجلس و بسیاری از مقامات دیگر ابلاغ شد. در سند «امنیت غذایی ایران» برای نخستین بار صدای منتقدان شنیده شده یعنی در این سند گفته شده که میزان مصرف آب در بخش کشاورزی باید تا افق ۱۴۱۱ دست کم ۳۰ میلیارد متر مکعب کاهش پیدا کند و از ۸۱ میلیارد متر مکعب به ۵۱ میلیارد متر مکعب کاهش پیدا کند. این بزرگترین دستاورد و پیام امیدبخشی است که از حاکمیت شنیدیم که این مسئله را بالاخره جدی گرفت. تا پیش از این و در قالب اتهامهای مختلف میگفتند که شما به دنبال این هستید که ما به کشورهای دیگر وابسته شویم و به عبارتی متوجه اهمیت امنیت غذایی و نابودی منابع آب شیرین نبودند.»
وی افزود: «در این سند تاکید شده است که تا سال ۱۴۱۱ ناترازی آبخوانها باید به ۱۰۵ میلیارد متر مکعب کاهش پیدا کند. در حال حاضر با ۱۵۰ میلیارد متر مکعب ناترازی رو به رو هستیم و یعنی مطابق سند امنیت غذایی باید ۴۵ میلیارد متر مکعب کاهش ناترازی داشته باشیم و نرخ فرسایش خاک نیز باید دست کم ۲۰ درصد کاهش داشته باشد. اینها علامتهایی است که نشان میدهد بالاخره این خطر به رسمیت شناخته شده است. در حال حاضر در آستانه نخستین سال اجرای سند هستیم و به حدی فشار آورده ایم که سرانجام دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی که مسئولیت اجرای این سند را به عهده دارد و ریاست این دبیرخانه سند را ابلاغ کرده به دکتر پیام نکویی، معاون وزیرجهاد کشاورزی، حکمی داد تا براساس آن، گزارش عملکرد سال اول اجرای سند را مطالبه کند. مطالبه رسانه ها، فعالان و دانشگاهیان باید دقیقا همین اجرای سند امنیت غذایی باشد. باید امسال حداقل ۳ میلیارد متر مکعب در بخش کشاورزی و ۵ میلیارد متر مکعب در ناترازیها کاهش را تجربه کنیم. به همین دلیل منتظریم تا ببینیم آیا سند به اهداف خود رسیده و دستگاههای اجرایی کشور موفق شده اند در راستای اهداف سند حرکت کنند یا خیر و اگر یکی از نهادها در این زمینه ناموفق بوده دولت، مجلس و دستگاههای دیگر چه واکنشی نشان میدهند؟»
سند مهمی که گمنام و مهجور مانداین کارشناس حوزه محیط زیست گفت: «نباید اجازه دهیم سند امنیت غذایی نیز به خاطرهها بپیوندد و سرنوشتی مثل «سند چشم انداز ۲۰ ساله کشور» پیدا کند. ما قرار بود در ۱۴۰۴ کشور اول منطقه باشیم. اما اکنون اگر افغانستان نبود، کشور آخر منطقه میشدیم. هیچکس خود را به اجرای سند ملزم ندانست. حتی رئیس جمهور وقت (آقای احمدی نژاد) که قرار بود هر سال گزارش پیشرفت سند را ارائه دهد، اعلام کرد ما اصلا این سند را قبول نداریم و با امکانات ما همخوانی ندارد و میتوانیم بسیار بیشتر از این سند رشد کنیم. ایشان میگفت ما چرا باید تا سال ۱۴۰۴ برای رشد کردن صبر کنیم؟ ما همین حالا هم قدرت اول منطقه هستیم. این طرز فکر جاری و ساری بود تا به وضعیت فعلی رسیده ایم. به همین دلیل است که نگرانم و تاکید دارم که امیدوارم سند غذایی کشور نیز از دست نرود و مغفول نماند.»
وی افزود: «سازمان حفاظت از محیط زیست، وزارت کشور، وزارت نیرو، سازمان برنامه و بودجه و وزارت جهاد کشاورزی از مهمترین سازمانهایی هستند که در حوزه پیشگیری و کنترل شرایطی مثل فرونشست زمین مسئولیت دارند و باید به عنوان زیرمجموعههای دولت، تلاش کنند. از سال ۱۳۹۹ پیش نویس سند تنظیم شد و بارها چکش کاری شد و رفت و برگشت تا بالاخره سال ۱۴۰۲ تصویب شد. در حال حاضر همه دستگاههای اجرایی، موظف به اجرای این سند هستند. اگر خوش بین باشیم و بگوییم سند به شکل کامل اجرا شود و هر سال ۳ میلیارد متر مکعب در حوزه آب بخش کشاورزی و ۵ میلیارد متر مکعب در ناترازی آبخوانها صرفه جویی کنیم، امید زیادی در افزایش تاب آوری زمین ایجاد میشود، اما همه اینها در گرو اجرای سند است. رئیس جمهور از روزی که این سند را امضا کرده حتی یکبار در هیچ سخنرانی درباره اهمیت این امضا و این سند صحبت نکرده اند. چطور ممکن است چنین سند مهمی مورد توجه ایشان قرار نگیرد. چطور ممکن است آقای قالیباف که پای این سند را امضا کرده و در مراسم ابلاغ آن حضور داشته در هیچ گفتگویی یا در صحن مجلس به این سند اشاره نکند؟ متاسفانه حتی رسانهها نیز به این سند و اهمیت آن نمیپردازند. گویی برخی مسئولین بدشان نمیآید که موضوعات اساسی را پشت گوش بیندازند و بگویند مسئولان بعدی که سر کار بیایند فکری به حال مشکلات کشور خواهند کرد. این روش مدیریتی در کشور باب شده که امروز را بگذرانیم و فردا هر چه شد به ما مربوط نیست.»